Pastuchów
Pastuchów jest jedną z 12 wsi w gminie Jaworzyna Śląska. Należy do większych pod względem liczby mieszkańców. Liczy 1090 osób.
Pierwsi osadnicy napływający do wsi w 1945r., głównie byli to jeńcy z obozów koncentracyjnych i ludzie z przymusowych robót w Rzeszy. Ponadto napływali repatrianci z województw: tarnowskiego, krakowskiego, stanisławowskiego oraz z głębi Rosji. Przesiedleńcy, którzy się tu osiedlili, pochodzili z województw krakowskiego, rzeszowskiego i kieleckiego.
W latach 1947-50 przybywały rodziny z innych stron Polski, a także osadnicy wojskowi i 5 rodzin z Francji. Z tej mozaiki ukształtowała się społeczność Pastuchowa.
Pastuchów w całej Polsce jest znany z wyrobów swojej cukrowni "Pastuchów", której produkty są zaliczane do najwyższej jakości. Obecnie cukrownia zatrudnia około 100 osób. Większość załogi to mieszkańcy Pastuchowa i okolic w gminie Jaworzyna Śl. Około połowa budynków mieszkalnych należy do cukrowni. W latach 80. zakład wybudował jeszcze 2 bloki mieszkalne.
Ten uroczy dziewiętnastowieczny drzeworyt z sielankową scenką rodzajową przedstawia jeden z ciekawszych zabytków naszej gminy- renesansową wieżę mieszkalną, którą pastuchowianie nazywają "basztą". Na ozdobnym portalu wejściowym znajduje się inskrypcja, z której wnosić można, że zbudowano ją w 1565r. dla rycerza Caspra Kalgreita i ( być może jego żony) Margarety Landiskronin von der Lederhose. Napis umieszczono między dwoma okazałymi i do dziś dobrze zachowanymi herbami.
Wzniesiona na planie prostokąta wieża ma cztery i pół kondygnacji. Odrębna wieżyczka mieści klatkę schodową. Obok dobudowano, pewnie niedługo po wzniesieniu wieży, dom przeznaczony pierwotnie dla służby, później użytkowany jako budynek mieszkalny.
Dziś renesansowość całej budowli podkreślają już tylko portale i charakterystyczne okna.
Podobno robotnicy robiący tam kiedyś remont, odkryli podziemne przejście, które według nich miało prowadzić aż do Piotrowic.
Widoczne na zdjęciu mury nawy kościoła pod wezwaniem św. Barbary w Pastuchowie nie oglądały wsi u jej początków, ale pamiętają ją sprzed około 650 lat!
Historycy dość zgodnie datują jego powstanie na okolice połowy XIII w.
Pierwsze świadectwo pisane o tej świątyni wiąże się z postacią Konrada von Moyes, który w 1313r. otrzymał patronat owego kościoła od księcia świdnickiego Bernarda.
Wprawdzie np. kościół w Piotrowicach jest równie stary, ale pastuchowski jest jedynym w gminie zabytkiem tej klasy- jest u nas jedyną budowlą w stylu romańskim. Mowa oczywiście o nazwie i absydzie ( na fotografiach), bo wieża zachodnia została wybudowana w czasach nowo żytnych. Wtedy też m.in. przesunięto okna i nadbudowano zakrystię.
Jest to budowla jednonawowa z wydzielonym prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą. Mury z kamienia łamanego zachowały się na całym obwodzie. Do dziś zachował się też zasadniczy układ przestrzenny i w stanie pierwotnym sklepienie prezbiterium. Natomiast wszystkie wejścia i otwory okienne zostały z biegiem czasu przekształcone.
Wyposażenie kościoła stanowią: późnogotyckie sakramentarium, kamienna chrzcielnica z XVI w. napisem "Ilec aqua benedicta", ambona z rzeźbami przedstawiającymi ewangelistów ( koniec XIX w.), rzeźby drewniane polichromowane, dwa krucyfiksy, 14 stacji Drogi Krzyżowej ( obrazy olejne z XIX w.), 10 lichtarzy metlowych z 1916r. Wszystkich którzy zechcą zwiedzić ten ciekawy zabytek, zachęcamy do obejrzenia krzyży pokutnych, z których dwa znajdują się dziś w murze cmentarnym, po lewej stronie wajścia, a trzeci krzyż- piaskowcowy z wyrytym mieczem, stoi mocno pochylony obok furty cmentarnej.