“Ojczyzna to ziemia i groby” – wróciliśmy z Kresów
Dobiegła końca tegoroczna dolnośląska akcja “Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”, w ramach której grupa naszych gimnazjalistów wyjechała na Ukrainę do Latyczowa na Podolu porządkować tamtejszy katolicki cmentarz. Akcję zainicjowała redaktor Pani Grażyna Orłowska-Sondej wraz z Telewizją Wrocław.
9 lipca znaleźliśmy się w Domu Pielgrzyma funkcjonującym przy Sanktuarium Matki Boskiej Latyczowskiej. Tu zamieszkaliśmy i mieliśmy zapewnione wyżywienie. Powitał nas ksiądz proboszcz Adam Przywuski, który otoczył grupę troskliwą opieką i wyznaczył zakres prac koniecznych do wykonania na cmentarzu.
Wygląd katolickiego, czynnego cmentarz zaskoczył nas. Ogromne zaniedbania, zarośnięte, niewidoczne groby, górujące nad wszystkim krzaki i chwasty – to był obraz najbardziej rzucający się w oczy.
Cmentarz zajmuje około 4 hektarów powierzchni i znajduje się na nim kilka tysięcy grobów.
Zabraliśmy się ostro do pracy odkrywając kolejne polskie mogiły i pomniki. Na tabliczkach nagrobnych ukazywały się nazwiska Polaków: Baczyńskich, Przestrzelskich, Wójcików, Niedźwiedzkich, Szymańskich, Dombrowskich, Micińskich, Ligockich, Szewczyków i wiele, wiele innych. Uporządkowanych zostało ponad 100 grobów, z których duża część pochodzi z XIX wieku.
Zdziwił nas widoczny brak zainteresowania cmentarzem i jego stanem potomków Polaków mieszkających w Latyczowie. Nawet groby niedawno pochowanych zmarłych są zazwyczaj zaniedbane i widać, że rzadko ktoś je odwiedza. Niewielu też mieszkańców Latyczowa było zainteresowanych tym, co robimy. Dołączył do nas tylko jeden młody chłopak-potomek Polaków. Zaprzyjaźniliśmy się ze starszą panią mieszkającą obok cmentarza, która wspierała nas i z wielkim entuzjazmem odnosiła się do tego, co robimy.
W piątek, 13 lipca, na cmentarzu odwiedzili nas: ekipa Telewizji Wrocław z Panią redaktor Grażyną Orłowską-Sondej, Marszałek Województwa Dolnośląskiego Pan Rafał Jurkowlaniec, Kurator Oświaty we Wrocławiu Pani Beata Pawłowicz oraz Konsul Generalny RP z Winnicy Pan Krzysztof Świderek. Oprowadziliśmy gości po cmentarzu, opowiedzieliśmy o swojej pracy i pokazaliśmy odnowione przez nas groby.
W niedziele, 15 lipca, do grupy dołączyli: burmistrz Jaworzyny Śląskiej Pan Grzegorz Grzegorzewicz i sekretarz gminy Pan Tomasz Strzałkowski, którzy aktywnie włączyli się w porządkowanie latyczowskiej nekropolii. Dodatkowe ręce do pracy bardzo się przydały.
Niedzielę i czas niepogody przeznaczyliśmy na zwiedzanie i poznawanie Ukrainy. Byliśmy w Kijowie, w Kamieńcu Podolskim, w Winnicy, w Chmielnickim, w Międzyborzu. Dwukrotnie odwiedziliśmy Lwów: jadąc do Latyczowa i w drodze powrotnej do Polski. To pełne uroku miasto bardzo wszystkim się spodobało. Szczególne wrażenie zrobił na nas Cmentarz Łyczakowski i Cmentarz Orląt Lwowskich.
Dzień przed wyjazdem zapaliliśmy znicze na odnowionych grobach. Wraz z księdzem proboszczem odmówiliśmy modlitwę, zaśpiewaliśmy polski hymn narodowy, zapaliliśmy lampki i złożyliśmy kwiaty na zbiorowej mogile Polaków, którzy w 1920 roku zginęli w Latyczowie broniąc miasta przed bolszewikami. Ksiądz Adam Przywuski podziękował nam za to, co zrobiliśmy i wyraził nadzieję, że za rok znowu przyjedziemy.
W drodze powrotnej do Polski zatrzymaliśmy się na chwilę na cmentarzu w Brzeżanach. Tu spotkaliśmy się ponownie z panią Grażyną Orłowską-Sondej i z ekipą telewizyjną. Opowiedzieliśmy o wykonanej przez nas pracy i o swoich wrażeniach z pobytu na Ukrainie. W nocy 19 lipca, cali i zdrowi, dotarliśmy do Jaworzyny Śląskiej.
Nasz pobyt na Kresach był wyjątkową lekcją historii i patriotyzmu. Zrozumieliśmy, że: “umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci”. (Wisława Szymborska)
Skład grupy: Ada Jajko, Kasia Rainsz, Mateusz Bykowski, Grzesiek Dobroń, Olek Lubas, Krzysiek Olszewski, Piotrek Orłowski, Kuba Pawlicki, Damian Siwarski. Opiekunowie: Wiesław Dybeł i Anna Ryś.
Za umożliwienie i zorganizowanie wyjazdu dziękujemy Panu Burmistrzowi Grzegorzowi Grzegorzewiczowi, Dyrektorowi Gimnazjum Panu Krzysztofowi Sołtysowi oraz wszystkim, którzy przekazali pieniądze na ten cel: rodzicom, uczniom, nauczycielom, parafianom, radnym naszego miasta, sponsorom. Dziękujemy Pani Grażynie Orłowskiej-Sondej za to, że zaraziła nas swoim entuzjazmem i zrobiła wszystko, by ta wyprawa odbyła się. Dziękujemy Pani Kurator Beacie Pawłowicz za wsparcie, za objęcie akcji swoim patronatem i za to, że była z nami. Szczególne podziękowania należą się kierowcom: Dariuszowi Luberowi i Wojciechowi Orłowskiemu, którzy pracowali z nami na cmentarzu, spędzili za kółkiem wiele, wiele godzin, przejechali ponad 3000 kilometrów i szczęśliwie przywieźli wszystkich do Jaworzyny Śląskiej.
Galeria zdjęć
http://gimnazjum.jaworzyna.net/galerie/2011/mogila/album